Bu yazımızda Deyim ve Atasözlerinin Ortak Özellikleri ve Farklılıkları hakkında bilgi sahibi olacağız.
Deyim ve Atasözü Ne Demek
Atasözü : Geçmişte atalarımızın yaşadığı tecrübelere dayanarak söylemiş olduğu öğüt verici özlü sözlerdir. Bu sözler genelde mecaz anlamlıdır. Atasözlerini oluşturan hiçbir kelimenin yeri değiştirilemeyeceği gibi sözdiziminin şeklide bozulamaz.
Deyim : Bir olayı, bir durumu, bir kavramı daha etkileyici anlatmak için en az iki sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşan ve çoğu zaman gerçek anlamdan uzaklaşıp kendine özgü anlam kazanan kelime gruplarıdır.
Deyim ve Atasözlerinin Ortak Özellikleri
- Her iki söz grubunun da söyleyeni belli değildir.
- Kalıplaşmış sözlerdir.
- Hiç bir kelimenin yeri değiştirilemez.
- Genellikle mecaz anlam taşırlar.
Deyim ve Atasözlerinin Farklılıkları
Atasözlerinde çoğunlukla ders veya öğüt vermek ön plandayken deyimlerde böyle bir kullanım yoktur. Deyimler özel durumlar için kullanılan, ders verme amacı taşımayıp anlatımı renklendiren söz gruplarıdır.
Atasözleri cümle şeklindeyken deyimler genellikle söz grubu şeklindedir.
Sabrın sonu selamettir. (Atasözü)
Acemi katır kapı önünde yük indirir. (Atasözü)
Göze batmak; (Deyim)
Gözden düşmek; (Deyim)
Deyimlerin mecazlı anlamı vardır; atasözlerinde bu şart değildir.
Deyimlerin öyküsü, efsanesi ve kaynağı genellikle vardır; atasözleri anonimdir, söyleyenleri belli değildir.
Örnek Deyimler
- İçine ateş düşmek;
- Kanı kaynamak;
- Çamur atmak;
- Damarına basmak;
- Eceline susamak;
Örnek Atasözleri
- Gülme komşuna gelir başına.
- Güneş girmeyen eve doktor girer.
- İyi dost kara günde belli olur.
- Öfkeyle kalkan zararla oturur.
- İyilik eden iyilik bulur.
